De flinke stijging van de aardgasprijs stond het afgelopen najaar volop in de schijnwerpers. Tussen begin maart en half december is de prijs op de spotmarkt ruimschoots vertienvoudigd. Behalve voor een flink hogere energierekening in 2022, zorgde die prijsbeweging er ook voor dat verschillende energiebedrijven kopje onder gingen. Sinds de start van het nieuwe jaar trekt de opmars van de olieprijs echter de hoofdrol naar zich toe in de energiewereld. De prijs van een vat Brent-olie werd woensdag verhandeld voor meer dan 88 dollar. Datzelfde vat kostte begin vorig jaar nog circa 55 dollar. En op het hoogtepunt van de coronapaniek in maart 2020, was dat slechts iets meer dan 20 dollar.
Opvallende koersbeweging
Een sterke koersbeweging van de olieprijs werkt vaak door in de valutawereld. Dat is deze keer niet anders, maar het effect is heel anders dan je zou denken. Saoedi-Arabië heeft als grootste olie-exporteur ter wereld de waarde van de riyal gekoppeld aan die van de dollar, dus deze munt levert geen vuurwerk op. Met een uitvoer van circa 4,5 miljoen vaten per dag komt Rusland op de tweede plaats van de exportranglijst. Ondanks de flink hogere olieprijs is de waarde van een roebel echter gedaald tot minder dan 13 dollarcent. Eind oktober was de munt nog ruim 14 dollarcent waard. De koersdaling is een gevolg van zowel een prominente oorzaak als van een belangrijk gevolg van de olierally.
Kwestie van vraag en aanbod
De krapte op de oliemarkt is een optelsom van allerlei factoren. De vraag ligt bijvoorbeeld wat hoger dan verwacht. Dat komt doordat steeds meer landen – zoals Groot-Brittannië – ervoor kiezen om lockdown-maatregelen overboord te zetten. Aan de aanbodkant waren er de afgelopen tijd productieproblemen in onder meer Libië, Ecuador, Nigeria en Maleisië. De zorgen over het olieaanbod in 2022 werden deze week aangewakkerd door een drone-aanval van Houthi-rebellen op een olie-installatie in Abu Dhabi. Maar de belangrijkste reden van geopolitieke onrust is uiteraard de dreiging van een Russische invasie van de Oekraïne. De tijd dringt voor Rusland om de militaire spierballen te laten rollen.
Een grote modderpoel
Als straks het lenteweer zijn intrede doet, verandert het platteland van de Oekraïne in een grote modderpoel waarin Russische tanks en manschappen behoorlijk vast kunnen lopen. Indien president Vladimir Poetin ervoor kiest om op korte termijn toch zijn buurland binnen te vallen, leggen westerse landen ongetwijfeld zeer strenge sancties op. Dat zet de roebel onder druk. De huidige zwakte van de Russische munt is overigens ook de kracht van de dollar. De Amerikaanse munt heeft de wind in de rug van het vooruitzicht van een serie renteverhogingen in 2022. Daarmee wil de Federal Reserve de inflatie indammen, die onder meer oploopt door stijgende energieprijzen. De roebel profiteert pas echt van een hogere olieprijs als de Amerikaanse renteverhogingen achter de rug zijn en de vrees voor een invasie van de Oekraïne is weggeëbd.
Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.
