Eerste tekenen nieuwe recessie
Iedereen heeft de economische crisis die eind 2008 begon nog diep in het geheugen staan. Grote banken raakten in de problemen en het aantal faillissementen bereikte een record. Anders dan bij eerdere recessies was de impact van deze recessie enorm. Al was vanaf 2012 herstel zichtbaar, bij bedrijven en financiële instellingen die de crisis overleefden is het ‘vet van de botten’ grotendeels verdwenen.
De laatste jaren heeft de economie in Nederland een mooie stabiele groei laten zien. Ook komend jaar zal de Nederlandse economie nog groeien, al zal deze groei wel afvlakken. Toch zijn de eerste tekenen van een nieuwe economische recessie al weer te zien. Het aantal faillissementen neemt toe. Hoe snel we een nieuwe recessie gaan bereiken hangt af van meerdere factoren. Hoe verloopt de Brexit? Krijgt Italië het begrotingstekort onder controle? Kan Macron in Frankrijk de sociale onrust wegnemen? Hoe pakt het Migratiepact van Marrakesh uit? Bereiken de VS en China een stabiel handelsakkoord? Wat is de internationale agenda van Trump? We lichten er een aantal toe.
Hoe verloopt de Brexit, nu May mag blijven?
Desondanks is de verdeeldheid rondom de Brexit in de UK groter dan ooit. Het grootste probleem is niet de exit zelf, maar de onduidelijkheid hierover en de onzekerheid die dit met zich meebrengt. Het vertrouwen van de consument is tot een dieptepunt gedaald, het aantal faillissement in de UK neemt explosief toe, Britse bedrijven investeren nog nauwelijks in het thuisland en buitenlandse investeerders geven de voorkeur aan het Europese continent. De Brexit-deal wordt het struikelblok voor de Britse politiek.
Krijgt Italië het begrotingstekort onder controle?
In Italië stijgen de uitgaven momenteel fors en de inkomsten dalen. De staatsschuld van boven de 130 procent van het bruto binnenlands product (bbp) zal hiermee verder oplopen, waardoor Italië één van de zwakste EU-lidstaten wordt (zie ook tabel hieronder). De rente en aflossing inzake de staatsschuld die Italië momenteel jaarlijks moet betalen is 65 miljard euro. De staatsschuld wordt grotendeels via staatsobligaties gefinancierd door Italiaanse banken en beleggers. Door de downgrading van onder andere Moody’s van zowel het land Italië als de banken, daalt de waarde van deze obligaties. Ook de productiviteit van het land blijft achter waardoor de concurrentiepositie verslechtert.
Tabel: begrotingstekort en staatsschuld Italië
| Indicator | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |
| Begrotings-tekort/-overschot overheid | -4,2% | -3,7% | -2,9% | -2,9% | -3,0% | -2,6% | -2,5% | -2,4% | |
| Hoogte staatsschuld als % van bbp | 115,4% | 116,5% | 123,4% | 129,0% | 131,8% | 131,6% | 131,4% | 131,2% | |
| Gemiddelde werkloosheid | 8,4% | 8,4% | 10,7% | 12,1% | 12,7% | 11,9% | 11,7% | 11,2% |
In het najaar van 2018 kwam het Italiaanse kabinet met plannen, die de Europese begrotingsnormen ruimschoots overschrijden. De Europese Commissie (EC) ging hier niet mee akkoord. Hoewel Italië eerst nog aangaf niets te willen veranderen, lijkt de Italiaanse regering de begroting toch te willen herzien. Indien Italië niet met een passende oplossing komt zal de EC een strafprocedure starten. Op 19 december komt de kwestie opnieuw in de EC aan de orde.
Bereiken de VS en China een nieuw handelsakkoord?
In Argentinië hebben de VS en China afgesproken om in een periode van 90 dagen geen nieuwe importheffingen op elkaars producten door te voeren. Deze periode wil men gebruiken om tot een handelsakkoord te komen. Naast het handelsakkoord wil men ook afspraken maken over onder andere intellectueel eigendom, landbouw en cyberdiefstal. In de onderhandelingstactiek van Trump zit een duidelijk patroon, hoog inzetten, woord bij daad voegen en vervolgens onderhandelen. Voor de wereldeconomie is het beter als deze grootmachten niet in een handelsoorlog verzeild raken.
Een gewaarschuwd mens telt voor twee
We moeten leren van het verleden, rekening houden met het heden en ons voorbereiden op de toekomst. Dat is mooi gezegd maar niet altijd makkelijk. Toch kun je vaak anticiperen op zaken die spelen. Wacht niet af maar neem direct actie en bereid je voor. Zelfs in een teruglopende economie kun je kansen benutten. Zoek bijvoorbeeld nieuwe markten op waar nog wel groei mogelijk is. Spreid je risico’s zowel in marktgebieden als in je klantportfolio, word niet te afhankelijk van één of enkele grote afnemers en dek je betalingsrisico’s af.
